Contactor là gì?

Contactor (Công tắc tơ) hay còn gọi là Khởi động từ là khí cụ điện hạ áp, thực hiện việc đóng cắt thường xuyên các mạch điện động lực. Contactor là thiết bị điện đặc biệt quan trọng trong hệ thống điện. Nhờ có contactor ta có thể điều khiển các thiết bị như động cơ, tụ bù, hệ thống chiếu sáng,... thông qua nút nhấn, chế độ tự động hoặc điều khiển từ xa.

Phân loại contactor

Phân loại theo nguyên lý truyền động: theo cách phân loại này thì Contactor được chia làm các loại là contactor điện từ, contactor hơi ép, contactor thủy lực,… Thực tế loại contactor điện từ được sử dụng phổ biến nhất.

Phân loại theo dòng điện: theo cách phân loại này thì gồm có Contactor điện một chiều và contactor điện xoay chiều

Phân loại theo kết cấu: người ta phân contactor dùng ở nơi hạn chế chiều cao (như bảng điện ở gầm xe) và ở nơi hạn chế chiều rộng (ví dụ buồng tàu điện).

Phân loại tiếp điểm:

Theo khả năng tải dòng: tiếp điểm chính (cho dòng điện lớn đi qua từ 10A đến 1600A hay 2250A), tiếp điểm phụ (cho dòng điện đi qua có giá trị từ 1A đến 5A)

Theo trạng thái hoạt động: tiếp điểm thường đóng (là loại tiếp điểm ở trạng thái kín mạch khi cuộn dây nam châm ở trạng thái nghỉ không có điện), tiếp điểm thường mở (là tiếp điểm ở trạng thái hở mạch khi cuộn dây nam châm ở trạng thái nghỉ không có điện).

Phân loại theo dòng điện định mức: Contactor 9A, 12A, 18A,…. 800A hoặc lớn hơn.

Phân loại theo số cực: Contactor 1 pha, 2 pha, 3 pha, 4 pha. Phổ biến nhất là contactor 3 pha

Phân loại theo cấp điện áp: Contactor trung thế, contactor hạ thế.

Phân loại theo điện áp cuộn hút: Cuộn hút xoay chiều 220VAC, 380VAC,… cuộn hút 1 chiều 24VDC, 48VDC,…

Phân loại theo chức năng chuyên dụng: một số hãng chế tạo contactor chuyên dụng cho một ứng dụng đặc thù ví dụ contactor chuyên dùng cho tụ bù của hãng Schneider,…

Cấu tạo contactor

Contactor điện từ có các bộ phận chính như sau:

Hệ thống tiếp điểm chính

Hệ thống dập hồ quang

Cơ cấu điện từ

Hệ thống tiếp điểm phụ

Các thông số kỹ thuật của contactor

Điện áp định mức của cuộn hút Ue

Có thể là điện xoay chiều 220VAC, 380VAC; hoặc điện một chiều 12VDC, 24VDC

Công suất định mức P(kW)

Là công suất định mức của contactor ở chế độ AC3, tại HSCS 0,65. Contactor thường được chế tạo theo dãu công suất từ (kW) : 4 – 5 – 7,5 – 11 – 15 – 18,5 – 22 – 30 – 37 – 45 – 55 – 75 – 90 – 110 – 140 – 160 – 200 – 250 – 315 – 400 – 470 – 560.

Dòng định mức Ie (A)

Là dòng định mức của tiếp điểm chính, ở chế độ AC1, tại HSCS 0,95

Các chế độ làm việc của contactor

(Theo IEC 60497-4- 1)

AC1

Qui định giá trị dòng điện qua tiếp điểm chính của contactor, khi contactor đóng cắt cho tải xoay chiều có cosϕ 0.95. VD : dùng cho lò sưởi, tải chiếu sáng…

AC2

Được dùng để khởi động, phanh nhấp nhả (plugging), phanh ngược (reverse current braking) cho động cơ không đồng bộ roto dây quấn. VD: dùng cho máy nâng hạ, thang máy, băng chuyền…

AC3

Được dùng để vận hành cho động cơ không đồng bộ rotor lồng sóc trong suốt quá trình vận hành thông thường. VD: dùng cho máy bơm, máy nén, máy điều hòa không khí, băng chuyền…

AC4

Được dùng cho động cơ không đồng bộ roto lồng sóc vận hành tắt mở liên tục: khởi động, phanh, nhấp nhả (plugging), phanh ngược (reverse current braking). VD: dùng cho máy nâng hạ, thang máy, cần cẩu…